Mak-adang menurunkan setiap Ahad pagi pukul 07.00 tulisan bersambung tentang Surau Tuo. Ikuti pula edisi Ahad depan (6) berjudul: “BISAKAH MENJADI PUSAT WISATA RELIGI?” Selamat membaca.***
Oleh : Ampera Salim SH. M. Si.
Mak-adang.com, PADANG PANJANG.
Tuanku Malin Kuniang punya nama kecil Salim. Dalam serangkaian administrasi pemerintahan, beliau di sebut Tuanku Salim Malin Kuniang. Pernah menjadi Wali Nagari Padang Magek, Tanah Datar, Sumbar sebanyak 3 kali.
WALI TIGA KALI: makam Malin Kuniang. (foto: patimarajo)
Pertama jadi wali nagari tahun 1948-1950. Kedua tahun 1957-1960. Ketiga tahun 1966-1968. Masyarakat Nagari Padang Magek, mempercayai beliau memimpin, ketika negara kurang stabil. 1948 masa Agresi Belanda. 1957 pergolakan PRRI dan 1966 setelah Pemberontakan G30S PKI.
Beliau mulai mengajar di suraunya, surau baru, yang kini disebut surau darek, sejak tahun 1942. Beliau meninggal dunia 1987. Beliau lahir 1917. Diperkirakan mulai mengajar umur 25 tahun. Umur 70 tahun beliau meninggal. Sekitar 45 tahun beliau mengajar di surau darek.
Pagi hari sudah shalat subuh, beliau datang ke surau darek, adakalanya santri yang akan beliau ajar belum bangun. Tapi beliau membangunkan murid muridnya, dengan lemah lembut.
“Lah lah, lah pagi hari. Jagolah lai. Sumbayanglah. Mangaji wak lai,” kata Ungku Malin Kuniang seperti ditirukan murid beliau Tuanku Anwar Sutan Marajo, suatu kali. “Beliau sangat tepat waktu kalau mengaji,” tambah Ungku Nuwar.
Ketika beliau akan meninggal, tahun 1987, masa itu Tuangku Anwar murid kesayangan beliau, masih berumur 20 tahun. Tuanku Malin Kuniang berpesan kepada Ungku Nuwar, untuk meneruskan mengajar bila beliau sudah tiada.
“Apo nan ka ambo aja an, Ngku. Ilemu ambo alun ado lai, Ngku,” kata Ungku Nuwar menangis berurai air mata.
“Nuwar aja sajolah murid murid nan ado. Bisuak kaji tu dapek sajonyo tu,” tegas Ungku Malin Kuniang kepada Ungku Nuwar.
Setelah penutupan tahun ajaran tahun 1987, Ungku Malin Kuniang meninggal. Setelah lebaran idul fitri, menerima murid baru, pengajian di surau darek dilanjutkan oleh Ungku Nuwar.
Ungku Nuwar mengisahkan. Sering dia terbentur dalam mengajar. Tapi setiap kali terbentur dalam mengajar, seolah ada Ungku Malin Kuniang berbisik di sampingnya.
“Adakalanya, beliau datang menunjukan kaji dalam mimpi,” kisah Ungku Nuwar yang juga sudah meninggal.
Keseharian Ungku Nuwar mulai kewalahan mengajar, karena beliau juga berceramah ke berbagai tempat.
Maka pada tahun 1994, Ungku Nuwar mengajak Tuangku Jakfar Iman Mudo untuk mengajar di surau darek, yang sudah diberi nama Pesantren Darul Ulum.
Ungku Jakfar dilepas dengan ikhlas oleh gurunya Ungku Saliah Pengka di Lubuk Pandan, Padang Pariaman.
Masa itu murid Darul Ulum sekitar tigapuluhan orang. Setelah Ungku Jakfar istiqamah di surau darek, santri makin bertambah banyak.
Kini jumlah santri di Pesantren Darul Ulum Padang Magek sudah 350 orang dengan guru yang mengajar 49 orang.
Setiap akhir tahun ajaran, Ungku Jakfar selalu membawa santri darul ulum, ziarah ke makam Ungku Malin Kuniang. Ungku Jakfar juga mengakui ketika beliau mengajar di surau darek, serasa ada Ungku Malin Kuniang di sampingnya. ***
Penulis: Kadinas Kominfo Kota Padang Panjang.
Jika pembaca tertarik berdonasi agar tetap bertahan pendidikan ala Surau di masa dulu di Minangkabau, dapat menyalurkan ke:
Bank Nagari Syariah
Rekening: 72020201001560
A/n. PONDOK PESANTREN DARUL ULUM Padang Magek.